Biyoloji Anabilim Dalı Programının Amacı

Biyoloji’ye kısaca ‘canlılar bilimi’ veya ‘hayat bilimi’ diyebiliriz. Yeryüzünde 2300 000 kadar canlı türü olduğu kayıtlıdır. Her birinin kendine has özellikleri vardır. Davranışları türe, ortama, yaşa, cinsiyete göre değişebilir. Her birinden faydalanılacak ve öğrenilecek çok şey var. Her canlının tabiatta ayrı bir görevi var. Hiçbir canlı gereksiz veya zararlı değildir. Biyoloji öğrencisinin/ öğreticisinin ilk işi canlıları öğrenmeye kendisinden başlaması, sosyal çevresiyle ve sonra diğer canlıları anlamaya çalışması; tespit ettiği özelliklerden kurallar çıkarması ve kuralları zihnen de olsa sistemleştirmesi önerilir. Mesela otçul hayvanların ısırmaması, köpek dişi olanların etçil ve saldırgan olması, zehirli canlıların genelde hoş görüntülü olması gibi.

Biyoloji modern bir insanın meraklarıyla ilgili bir sahadır. Bu yüzden pek çok kişi bilinçli olarak ya da farkında olmadan biyoloji konularına ya da canlılara ilgi duyar. Özellikle emekliler yaşlandıkça tarıma, hayvanlarla ilgiye yönelir. Onlar için canlılarla ilgilenmek bir kazanç yolu değildir. Canlıların çeşitli özelliklerini merak edip öğrenmek isteyen saha dışı pek çok kişi de biyolojiye ilgi duymaktadır. Bu değerlendirmeye bağlı olarak Anabilim dalımızda lisansüstü eğitimin amacı; öğrencinin Biyoloji temel alanlarından birinde bilimsel ve deneysel araştırma yaparak merak ettiği ya da ilerde çalışacağı konuyla ilgili bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve yorumlama yeteneği ile bağımsız, yenilikçi araştırma ve inceleme yapma, olay ve olguları bilimsel bir bakış açısı ile inceleyerek raporlama, yorumlama, fikir üretme ve yeni sentezlere ulaşma becerilerini kazandırmaktır. Ezberci bir yaklaşımla eğitim öğretimden ziyade pratik çalışmalar yaparak laboratuvarda ve arazide sonuçlarını rapor etmek, ilgili mercilere sunmak; biyolojik bilimlerde araştırma/proje yapmanın temel ilkelerini öğrencilere gözlem yoluyla ve benimseterek öğretmek. Böylelikle girişimci sayısını artırarak ülkenin gelişmesine, tanınırlığının artırılmasına ve ekonomisine katkıda bulunmak.

Biyoloji Anabilim dalı, geniş bir uzmanlık yelpazesine sahip öğretim üyesi kadrosu ile Botanik, Genel Biyoloji, Hidrobiyoloji, Moleküler Biyoloji ve Zooloji bilim dallarında lisansüstü seviyede uzman yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu gün kadar yaptırdığı lisans üstü tezler biyoçeşitlilik ve ekoloji ağırlıklıdır. İlimizin de içinde bulunduğu Göller Yöresi ve Türkiye bu açıdan önemli imkanlar sunmaktadır. Amaçlarımız imkanlarımızla parelel yürütülmektedir.
Biyoloji Anabilim dalı; tüm canlıların sistematik, morfolojik, anatomik, fizyolojik yapısını; ekolojisini, coğrafi dağılışını, ekonomik önemini ve insanlara ilham kaynağı olabilecek ilginç özelliklerini bütünüyle incelemekte ve bu alanda kaydedilen hızlı, güncel ve bilimsel gelişmeleri takip ederek uluslararası standartlarda eğitim vermektedir. Ayrıca, bu programda eğitim alan öğrencilerin biyolojinin tüm alanlarında akademik ve profesyonel olarak liderlik edebilecek bilimsel ve teknik donanıma sahip olmaları amaçlanmaktadır.

Programın Kapsamı 

Anabilim dalımızda sadece tezli lisans üstü programları vardır. Tezsiz Yüksek lisans ve Doktora programı yoktur. Eğitim dili Türkçedir. Yabancı dillerde eğitim ve öğretimimiz yoktur. Biyoloji çok geniş kapsamlı bir temel bilimdir. Ancak biyolojinin her sahasında lisans üstü eğitim ve öğretim yaptıramıyoruz. Çalışmalar 5 anabilim dalımızdan birisinin kapsamında olmalıdır. Radyobiyoloji, ontojeni, hayvan ve insan anatomisi, sitoloji, paleontoloji, evolüsyon vb. konularında bu güne kadar bir çalışma yaptırılamadı. Ağırlıklı olarak biyoçeşitlilik, sistematik, ekoloji, ornitoloji, biyoteknoloji ve mikrobiyoloji konularında çalışmalar yaptırılmıştır. Güncel ancak anlaşılması zor olan ya da multidisipliner konularda da tez konuları önerilmekte ve araştırmaları yapılabilmektedir. Multidisipliner konularda tez danışmanı sayısı ikiye çıkarılabilir. Tez çalışmalarının çoğu farklı kurumlardan desteklenmekte ve genelde öğrenciler hazırladıkları tez konusunda kendileri masraf yapmamaktadırlar. Tez projesi ve diğer araştırma projelerinde performansımız nispeten yüksek sayılabilir.
Verilen Dersler akademik kadromuzun ihtisas yaptığı konulardadır. Yani her akademisyenimiz uzmanı olduğu konularda ders vermektedir. Öğrenci hangi konuda yetişmek, bilgi edinmek veya araştırmacı olmak isterse buna göre ilgili bilim dalını seçer, buna göre danışmanı atanır. Yanlış seçim yapan öğrenciler bilim dalını ya da konusunu değiştirmek isterse anabilim dalı başkanlığı problemi mevcut imkanlar ve yasal mevzuat çerçevesinde çözmeye çalışır. Biyoloji, Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümleri başta olmak üzere Fen Bilgisi Öğretmenliği, Sağlık bilimleri, Ziraat, Orman, Su Ürünleri, Eczacılık, Veteriner Fakültelerinden vs. öğrenci almaktayız. Yüksek Lisansa Biyoloji dışından gelenler bölüm dışı öğrenci kabul edilerek, lisans derslerinden danışman önerisi ile bazı temel dersleri almalı ve başarılı olmalıdır. Sonra tez çalışmalarına geçebilirler. Doktora yapacak adaylar için Biyoloji üzerine yüksek lisansını tezli olarak yapmış olması şartı aranır. Yüksek lisans diploması veren lisans programlarından mezun olanlar bölümümüzde doğrudan doktoraya başlayamazlar. Bölümün teamülleri haricinde yasal mevzuat hükümleri enstitümüzün koyduğu ana kriterlere bağlı olarak yürütülür.

Programın Açılma Gerekçesi

Biyoloji biliminin hızla gelişen bir alan olması ve günümüzdeki teknolojik gelişmelerin de etkisiyle biyolojik bilimlerde giderek artan deneysel verilerin gerek otomasyonu gerekse kullanımı, alanda ileri düzeyde bilgi ve becerilere sahip bilim insanlarına duyulan ihtiyacı arttırmıştır. Yüksek lisans ve doktora programlarımız bilimsel gelişmelere ayak uydurmak ve yeni buluşlara katkıda bulunmak, Mühendislik, sağlık ve tarımsal üretimde çalışmak isteyen araştırmacıların yetiştirilmesini amaçlamaktadır. Bu amaca canlıların biyoçeşitlilik, koloji, genetik ve canlıların genel özellikleri bilinmeden başlanamaz. Temel kavramlar ve teknik terimler sadece temel bilimler tarafından üretilebilmektedir. Biyoloji bilimi; sağlık, tarım, çevre, ormancılık, biyoteknoloji ve biyomühendisliğin vs. temel bilimidir. Temel bilim olmadan veya gelişmeden uygulamalı bilimlerin önü açılamaz. Biyoloji alanında araştırma yapmak/biyolojiyi anlamak kişisellikten ziyade devletimizin ve uluslararası toplumun bir ihtiyacıdır. Endemikler, kozmopolitler, Biyokaçakçılık, Biyolojik mücadele, Biyorezerv alanları, korunması gereken önemli alanlar ve türler sadece biyologların çalışma alanlarıdır. Biyocoğrafya multidisipliner bir saha olup hangi canlının orjininin neresi ve hangi tür olduğunu, nerelerde yayılış gösterdiğini, bir alanda yetiştirilip yetiştirilemeyeceğini uygulamalı bilimlerden daha iyi bilmektedir. Isparta’da 10 000’den fazla biyoloji ile ilgili eğitim öğretim yapan öğrenci ve 200 kadar araştırmacı vardır. GUL Herbaryumu önemli bir hizmet merkezidir. Canlılarla ilgili her araştırıcının uluslararası kodlu bir herbaryuma ihtiyacı vardır. S.Demirel Botanik Bahçe’si de böyle bir ihtiyacı karşılamaktaydı. Bölgemiz tatlı su kaynakları bakımından zengindir. Suyun önemini son 10 yılda çok iyi anladık. Su kalitesi, sucul ve karasal ortamlarda kirlenme, hava kirliliği vs. üzerine sadece bölümümüz araştırma yapmakta ve uzman yetiştirmektedir. Yöre dünyadaki 8 gen merkezinden birisidir. Kuşların göç yolları üzerinde bulunmaktadır. Bu zenginliklerin bilinmesi, tanıtılması ve ekonomiye kazandırılması lisansüstü eğitimi zorunlu kılmaktadır. ISUBU’da Biyoloji Bölümü yoktur. Biyolojinin uygulamalı bilimleri (Ziraaat, Orman, Su Ürünleri Fak. vs.) vardır. Toplumun sağlık, çevre ve biyoteknoloji alanlarındaki artan ihtiyaçları ve bu alanlarda karşılaşılan sorunlar, bu programın açılmasını gerektiren önemli motivasyonlardandır. Program, öğrencilerin bu alanlarda bilgi sahibi olmalarını ve problemlere çözüm üretebilmelerini sağlamayı hedefler. İlköğretimden üniversite öğrencilerine kadar bölümümüzdeki canlı türlerini sergileyen başka bir birim yoktur. Isparta öğrenci merkezli bir şehirdir. Ortaöğretim öğrencilerine proje tabanlı ders verme ve orta öğretimin proje yarışmalarını düzenleme (TUBİTAK Lisans öğrencileri Bölge yarışması vs.) ağırlıklı olarak bizim işimiz. Bu nedenle yeni elemanlar yetiştirmeliyiz. Biyoloji alanındaki yenilikçi araştırmaların ve teknolojik gelişmelerin önünü açmak, üniversitemizin ve ülkemizin araştırma kapasitesini artırmak amacıyla programımız açılmıştır. Öğrencilerin, biyoteknoloji, ekoloji, genetik, moleküler biyoloji ve diğer ilgili alanlarda araştırma yapabilme becerilerini geliştirmesi hedeflenmektedir.

Biyoloji ABD Eğitim programı sonrasında öğrenciler ne tür çalışmalar veya faaliyetler gösterebilir

Program, öğrencilerin uluslararası düzeyde iş birlikleri kurmalarına ve farklı kültürel perspektiflerden yararlanmalarına olanak tanır. Bu sayede, öğrenciler küresel bilim topluluğunun bir parçası olma fırsatı yakalarlar. Mezunlarımızın büyük çoğunluğu kamu ve özel teşekküllerde istihdam imkanı bulmuştur. Bu yetkinlikler sayesinde öğrenciler, biyoloji alanında kariyer yapmaya hazırlıklı hale gelirken, aynı zamanda akademik, endüstriyel ve kamu sektörü gibi çeşitli alanlarda etkili bir şekilde çalışabilme fırsatına sahip olurlar.
Araştırmacı bilim insanı veya üniversitede akademisyen olarak kariyer yapmak isteyen biyoloji öğrencilerinin öncelikle doktora yapmaları gerekmektedir. Özel sektörde, bir araştırma veya ürün geliştirme pozisyonu için yüksek lisans derecesi yeterli olabilir. Bazı biyoloji bölümleri, özellikle de araştırma deneyimi olanlar, lisans derecelerini aldıktan hemen sonra üniversitelerde ve araştırma enstitülerinde öğretim üyesi, araştırmacı veya laboratuvar yöneticisi olarak görev alabilirler. Akademik alanda ders verme, araştırma projeleri yürütme ve bilimsel yayınlar yapma fırsatına sahip olurlar.
Biyoteknoloji, ilaç, tarım, gıda ve çevre sektörlerinde faaliyet gösteren firmaların araştırma ve geliştirme departmanlarında çalışabilirler. Yeni ürün ve teknolojilerin geliştirilmesinde, test edilmesinde ve uygulamaya alınmasında aktif rol alabilirler. Hastaneler, tıbbi laboratuvarlar ve sağlık kuruluşlarında, biyomedikal alanlarda araştırmacı veya laboratuvar teknikeri ya da tıbbi malzeme pazarlamacısı olarak çalışabilirler. Hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesine yönelik çalışmalara katılabilirler veya kendileri çalışmaları yapabilirler.
Doğal yaşamı koruma, ekosistem yönetimi ve çevre kirliliğini azaltma alanlarında uzman olarak çalışabilirler. Çevre danışmanlık firmalarında veya devlet kurumlarında görev alabilirler. Biyoteknoloji ve sağlık alanlarında regülasyon ve politika geliştirme süreçlerinde yer alabilirler. Kamu ve özel sektörde, bilimsel danışman veya politika analisti olarak çalışabilirler. Kendi araştırma bulgularını ticarileştirmek isteyen mezunlar, start-up şirketleri kurabilir veya mevcut şirketlerde inovasyon projelerini yönetebilirler. Yeni ürün ve hizmetler geliştirerek, pazara sunabilirler. Proje tabanlı okullarda biyoloji derslerini verebilirler. Biyolojik verilerin analizi ve yorumlanması konusunda uzmanlaşan mezunlar, biyoinformatik şirketlerinde veya araştırma merkezlerinde çalışabilirler. Genomik, proteomik ve metabolomik verilerin analizinde önemli rol oynayabilirler. Bilimsel dergilerde veya yayın kuruluşlarında bilimsel yazar veya editör olarak çalışabilirler. Araştırma sonuçlarının yayınlanması ve bilimsel iletişimin geliştirilmesi alanında faaliyet gösterebilirler.
Sağlık, çevre, tarım ve eğitim alanlarında faaliyet gösteren kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşlarında proje yöneticisi, danışman veya araştırmacı olarak görev alabilirler.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler (UN) gibi uluslararası kuruluşlarda sağlık ve çevre alanında projeler yürütebilirler. Küresel sorunlara çözüm üretme ve politika geliştirme süreçlerine katkı sağlayabilirler.

Anabilim Dalı İletişim Bilgileri: https://muhendislik.sdu.edu.tr/biyoloji